Potpećka pećina, za koju se pretpostavlja da je bila čovekovo stanište još u doba neolita, kao najstariji prirodni spomenik i speleološki biser, postala je veoma interesantna turistima.
– U prošloj godini najviše posetilaca, 6.500, bilo je u Potpećkoj pećini. To je naš najpoznatiji turistički lokalitet – kažu u TO Užice.
Svako ko dođe u Potpećku pećinu postane svestan njene lepote. Nalazi se u selu Potpeć na 931 metara nadmorske visine. Ovaj prirodni dragulj poznat je po džinovskom portalu u obliku potkovice, visok 50 m (od korita periodskog toka do svoda), a širok 12 m pri dnu, odnosno 22 m pri vrhu. To je najviši je pećinski ulaz u Srbiji. Izdubljen je na krečnjačkoj litici, čiji je vertikalni deo visok 72 m.
Iako je dugačka oko 10 kilometara, istražena i uređena dužina za posetioce iznosi 555 metara, dok ulazno-silazna staza ima više od 700 stepenika.
LEGENDA
U ovom selu prepričava se legenda da će svako ko uđe u Potpećku pećinu produžiti sebi život za jedan dan. A ima još jedna zanimljiva legenda.
– Prepričava se legenda od dva pećinska zmaja koja su ovde živela. Oni su čuvali čudotvorni izvor koji je, prema predanju, lečio nerotkinje. Kad je izvor presušio zmajevi su se skamenili, ali njihovi oblici su i danas vidljivi – priča meštanin Zoran.
U pećini postoji nekoliko celina i svaka ima svoj naziv. Tako postoji „Dvorana zmajeva“, „Don Kihot“, „Snežana i sedam patuljaka“, „Šiljata stena, „Tavan“, „Prolaz nade“, „Minerski prolaz“, „Nevestinski veo“, „Cvijićeva dvorana” (koja je ujedno i najveća). To su samo neke od atrakcija koje je izvajala priroda, a koje posetioci mogu da vide tokom obilaska Potpećke pećine.
IZGRADILA JE VODA PONORNICA
Sve dostupne celine su bogate pećinskim nakitom koji se retko viđa u kraškim pećinama. Najniže dvorane pećine imaju svojstva prirodne hiperbarične komore u kojoj se koncentracija kiseonika kreće čak od 33 do 40 odsto.
– Po Jovanu Cvijiću (1914.) Potpećka pećina izgrađena je u srednjetrijaskim krečnjacima, koji “leže na verfenskim škriljcima”. Detaljna geološka istraživanja i kartiranja ovog područja, izvršio je B. Marković (1957. i 1968.g.). Pećina je beličaste boje, pukotinske pozornosti i fine mozaičke strukture – navode u TO Užice.
Potpećka pećina je izvorskog tipa. Nju su izgradile vode ponornica koje poniru u Drežničkoj dolini i posle podzemnog toka u dužini od 4-5 km (u pravoj liniji), izbijaju iz pećine ili vrela ispred pećine i grade Petnicu-pećinsku reku.
– Bogastvo pećinskog nakita spada u red veoma retkih u kraškim pećinama. Srednja godišnja temperatura vazduha iznosi 9,5 C. Pretpostavlja se da je pećina bila čovekovo stanište još za vreme neolita. Otkriveno je obilje keramike, obrađeni jelenski rogovi i kameno oružje. Njeni stanovnici su u svakom slučaju znali da koriste njene povoljne prirodne karakteristike. Danas se u njoj nalaze grnčarski predmeti nastali na Umetničkoj koloniji Zlakusa – kažu u TO Užice.
Kao speološke karakteristike navode da se u ovoj pećini razliku dva glavna sprata pećinskih kanala: stariji – Gornja pećina i mlađi – Donja pećina. Ulazni kanal je zajednički za oba horizonta, pošto je nastao razaranjem međuspratne konstrukcije i njihovim spajanjem. Bogatstvo pećinskog nakita spada u red veoma retkih u kraškim pećinama. U morfospeleološkom pogledu, u Potpećkoj pećini treba razlikovati 12 celina.
Odlukom Skupštine opštine Užice, na predlog Zavoda za zaštitu prirode Srbije ,od sredine 1992. godine, pećina je stavljena pod zaštitu kao značajno prirodno dobro
Radno vreme:
Od prvog aprila pećina radi radnim danima od 12-16h, vikendom 10-18h.
Od prvog maja pećina radi svaki dan od 10-18h.
Ulasci su na svakih sat vremena. Poslednji ulazak u 17h.
Sezona traje do 31. oktobra.
Cene karata:
Pojedinačne – odrasli 350 dinara, deca 250 dinara
Grupne – odrasli 300 dinara, deca 200 dinara
Kontakt telefon vodiča: 063/585-304
Ukoliko vremenski uslovi i bezbednost ulaska u pećinu dozvoljava i van ovih termina (zimski period, sneg, led…) moguće je otvoriti ovaj spomenik prirode za grupne posete uz prethodnu najavu i dogovor sa Turističkom organizacijom Užice.
Jasna Tomić sa grupom turista iz Beograda posetila je Potpećku pećinu.
– Puna sam impresija. Nešto je neverovatno videti sav taj pećinski nakit, kao da ga je neko namerno uradio i stavio tu. A u stvari to je velinčanstveno delo prirode. Ovo Užičani treba da čuvaju i paze kao veliku dragocenost – rekla je Jasna.
Nadamo se da će ovaj dragulj prirode, istorijskog značaja, u budućnosti privući veći broj posetilaca, kako turista, tako i stručne javnosti.
Treba pomenuti da posetioci mogu uživati i u restoranu blizu pećine, gde je specijalitet sveža pastrmka iz reke. Na ovoj reci, iako nije mnogo dugačka, nalazi se nekoliko ribnjaka sa kalifornijskom pastrmkom.
Autor: LZS, foto TO Užice
Zahvaljujemo se TO Užice na saradnji
Tekst je deo medijskog projekta “Kroz istoriju do budućih turista” koji je sufinansiran od Grada Užica. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
